Emoties, wat moet ik ermee?!

Emoties, wat moet ik ermee?!                                                                  

Veel mensen zijn niet gewend aan het stilstaan bij hun emoties.  Want niet alle emoties zijn prettig…..  We leren al jong hoe we pijnlijke emoties kunnen vermijden.  Pijnlijke emoties treden op als we ons niet veilig voelen, gekwetst worden, niet gezien worden, onrecht ervaren etc.  Als kind kunnen we gedrag van onze omgeving minder goed plaatsen. Het komt gewoon binnen en raakt ons pijnlijk. We hebben minder besef van tijd, kunnen minder overzien en missen de vaardigheden om iets zinvols met onze emoties te doen.  Het is vooral naar en we willen er bij weg.

Zo ontwikkelen we onze overlevingsmechanismen. We schakelen door van deze pijnlijke primaire emoties naar secundaire emoties: gevoelens die makkelijker hanteerbaar zijn.  Bijvoorbeeld boosheid, irritatie, frustratie, vage onrust, vlakheid, verdoving of niets voelen.  De onderliggende primaire emoties duwen we weg.

De secundaire emoties leiden tot bepaald gedrag: bijvoorbeeld scherp en kritisch worden, claimen, zeuren of vooral redelijk blijven, rationeel redeneren, verstandig zijn, mokken of terugtrekken.  Hier zijn vele variaties op.  Ze hebben één ding gemeen:  ze brengen je zelden bij je doel en ze leiden niet tot verbinding/intimiteit met de mensen waar je van houdt.

Hierdoor bereiken we meestal niet wat we nodig hebben.  Onze diepste emoties zijn namelijk verbonden met onze diepste verlangens: dat wat we echt nodig hebben om ons goed te voelen en om tot ons recht te komen.  Het is dus belangrijk om hier contact mee te hebben.  Van daar uit kun je je plek innemen en vragen wat je nodig hebt.

Je emoties onderzoeken helpt dus als je problemen in relaties wilt oplossen en nare gevoelens wilt verminderen. Hiervoor moet je het aandurven  ze daadwerkelijk toe te laten, te voelen, erbij stil te staan.   Het is als een ijsberg, waarbij je onder water moet durven zakken, ook als het koud wordt….

Door erbij stil te staan, komt de laag daaronder in zicht.  Emoties bedekken emoties. Stel jezelf vragen bij iedere stap en voel.   Door  af te dalen, kom je steeds dichter bij de kern en daarmee bij je werkelijke behoeften.  Het voelt in eerste instantie vaak als een wat geforceerd en onwennig proces, maar het brengt je uiteindelijk waar je zijn moet. Soms heb je er hulp bij nodig.

 Uitgangspunt is een lastige situatie waarin je doorgaans op dezelfde manier reageert (wegvluchten, scherp worden, je terugtrekken etc.):

• Wat voel je in je lichaam? gespannen gevoel in buik of borst, nekharen overeind, je keel, spanning in je schouders etc.
• Sta erbij stil, laat het er zijn, accepteer het als wegwijzer.
• Wat zegt het? Wat roept het op? Waar heeft het mee te maken? Op welke momenten voel ik dit vaker? Ken ik dit misschien ook van vroeger?
• Lijkt het op bang, boos, verdrietig, pijnlijk, eenzaam, waardeloos, radeloos, hopeloos of…?
• Het is alsof……. (bv ‘ik er niet toe doe’, ‘je niet van me houdt’,  ‘ik in stukken uiteen val’ , ‘de grond onder mijn voeten verdwijnt’, ‘ik niet kan voldoen’,  ‘ik niks goed kan doen’, ‘ik tekort schiet’, ‘ik helemaal alleen ben’, ‘ik er alleen voor sta’, etc. etc.).
• Blijf bij dat gevoel en het beeld, laat het er zijn
• Zit er een verlangen onder?  Een emotie die een behoefte aan iets van de ander uitdrukt? (bv  erkenning,   gehoord worden,  gezien worden,  steun krijgen, troost krijgen, begrip krijgen)

Sommige mensen zitten snel bij de kern, anderen hebben meer tussenstappen nodig.  Hoe vaker je stilstaat bij wat je nu eigenlijk ervaart, hoe sneller je de signalen herkent dat je iets nodig hebt en mogelijk niet goed voor jezelf zorgt in de relatie.   Daarmee zijn je problemen nog niet opgelost, maar de eerste stap is gezet.  Op basis hiervan kun je in gesprek beter duidelijk maken waar je last van hebt en wat je graag wilt.

 

Jeanet van Ramshorst