Hechtingsproblemen in relaties

In relatietherapie komt het woord hechting regelmatig langs. Als ik uitleg hoe het werkt in relaties, hoe we in ons volwassen leven op een wat andere manier, nog steeds dezelfde dingen nodig hebben als vroeger, roept dat weinig associaties met henzelf op. Mensen kunnen zich niet direct voorstellen op welke manier dat dan zou moeten zijn….   Je gelooft toch niet dat onze problemen nu met vroeger te maken hebben?

We hebben elkaar nodig

Hechting is de aangeboren neiging en kracht waardoor we van jongs af aan contact met elkaar zoeken, contact onderhouden, voor elkaar zorgen, voor ons laten zorgen. Contact met veilige hechtingsfiguren is een aangeboren overlevingsmechanisme. Kortom we hebben elkaar nodig. Het is een kern van onze menselijkheid en emoties spelen hierin een belangrijke rol. Het is kwetsbaar, maar ook krachtig!

Het jonge kind in ons

In therapie groeit het begrip dat we inderdaad allemaal dat jonge kind met ons meedragen. En dat je daar vaak iets van ziet in je partner. Sterker nog: dat irritante gedrag van je partner heeft alles te maken met dat jonge kind.  En helaas…. andersom ook…..  Jouw eigen gedrag in je relatie is niet alleen een logische reactie op dat van je partner, maar zegt ook alles over wat je vroeger gemist hebt en wat altijd een gevoelige plek gebleven is. Het goede nieuws is dat hechtingsgedrag kan veranderen!

Afhankelijkheid en veiligheid

Onze aangeboren levenslange behoefte aan hechting maakt ons afhankelijk van elkaar. Afhankelijkheid klinkt velen niet goed in de oren. Alsof je jezelf kwijt raakt. Het maakt je kwetsbaar, het brengt risico’s met zich mee en dat willen we niet.

Veiligheid herkennen we makkelijker als wenselijk: dan is het goed, dan is het rustig, dan kun je ontspannen. Het kan zijn dat je geleerd hebt dat alleen autonomie, zelf bepalen, anderen emotioneel op afstand houden, veiligheid brengt. Het is veiligheid uit nood geboren. Door vroege ervaringen met feilbare mensen in je naaste omgeving die, vaak niet eens kwaadwillend, niet konden geven wat nodig was. Ons brein werkt zo dat we als volwassene deze behoeften soms niet eens meer herkennen. We zijn het gewoon gaan doen met wat er is…  We hebben onze natuurlijke behoefte aan gezien worden, geliefd worden, erkend worden, fouten mogen maken, er toe doen, al jong weggestopt.

“Ik voel me prima, ik heb niet zoveel nodig, ik voel niet zoveel, ik hoef niet overal zo diep over na te denken, laten we het bij de feiten houden en problemen praktisch oplossen!”

Het andere uiterste komt ook voor:  we zoeken voortdurend veiligheid door ons te voegen naar onze omgeving, te pleasen, gericht op wat de ander nodig heeft, voor iedereen te zijn wat nodig is. Als je je op die manier afhankelijk maakt van anderen, ben je het contact kwijtgeraakt met je eigen wensen en verlangens en uiteindelijk zien anderen ook niet meer wie je bent… Je partner zal makkelijker over je heenlopen of zich aan je storen.

De verbindingskant

‘Ik vind het fijn om te zorgen, ik vind het niet erg om me aan te passen. Als jij gelukkig bent, ben ik het ook….’  Als het zo bij je werkt, ben je doorgeslagen naar de verbindingskant. Je bent zelf verdwenen, met wie is die ander eigenlijk verbonden?

Volgens de hechtingstheorie bestaat er geen totale onafhankelijkheid van anderen én geen overafhankelijkheid. Afhankelijkheid is een gegeven, net zoals hechting een gegeven is.  Er is wel sprake van effectieve of ineffectieve afhankelijkheid.

Effectieve afhankelijkheid

Effectieve afhankelijkheid biedt troost en nabijheid, duidelijkheid, geeft ruimte, grenzen, uitdaging, voelt aan en sluit aan bij mogelijkheden en behoeften. De mate waarin en de wijze waarop dit vroeger aanwezig was, kleurt onze hechtingsstijl tot op de dag vandaag.

In relaties werkt de betrokken nabijheid van iemand die van je houdt, kalmerend op het zenuwstelsel. Het maakt ons beter bestand tegen angst, pijn en moeite.

Het ervaren van veiligheid bij elkaar brengt ons veel:

• We voelen ons zelfverzekerder
• We kunnen verschillen beter verdragen
• We kunnen ons makkelijker in de ander verplaatsen
• We voelen ons minder snel aangevallen
• We nemen makkelijker risico’s
• We zijn flexibeler in ons denken
• We kunnen beter reflecteren op ons eigen gedrag
• We zijn fijngevoeliger
• We zijn toegankelijker

Het levert dus nogal wat op, die effectieve afhankelijkheid!

Je hechtingsstijl veranderen

Onderzoek laat zien dat een hechtingsstijl kan veranderen. Goede ervaringen corrigeren oude ervaringen. Dit kost tijd en het vraagt moed om je open te stellen, stil te staan bij je gevoelens, ervaringen te verwerken. Motivatie, incasserings- en doorzettingsvermogen van beide partners, maar het levert je veel op. In je liefdesrelatie en daarbuiten!